Dezynfekcja wody ze studni - kiedy jest potrzebna? Jak wykonać?

Posiadanie własnej studni to spory obowiązek. Na barkach właściciela leży zapewnienie sobie i najbliższym źródła w pełni bezpiecznej dla zdrowia wody. Istotne, aby ta nie tylko charakteryzowała się odpowiednim składem chemicznym, ale też była wolna od mikroorganizmów. W jaki sposób chronić się przed występowaniem drobnoustrojów w wodzie?

Własna studnia to przede wszystkim niezależność i brak rachunków za zużycie wody. Z drugiej strony to również ogromny obowiązek. Jeśli stanowi główne ujęcie wody przeznaczonej nie tylko na cele użytkowe, ale i spożywcze, należy przede wszystkim stale kontrolować stan i skład pobieranej wody.

Woda, choć w wielu przypadkach na pierwszy rzut oka wydaje się czysta, niekoniecznie musi być taka w rzeczywistości. Zwłaszcza ta, pochodząca ze studni może być bogata w zanieczyszczenia mechaniczne, związki chemiczne, niekorzystnie oddziałujące na zdrowie i domowe instalacje, ale i drobnoustroje.

Aby przekonać się, jak jest w rzeczywistości i sprawdzić, czy woda na pewno jest zdatna do celów spożywczych i użytkowych, należy zlecić analizę wody. Więcej informacji na ten temat znajdziecie w artykułach:Czy warto zlecić analizę wody? Po co jest potrzebna? oraz Pobór próbki do analizy wody - praktyczne informacje

Drobnoustrojów należy się wystrzegać szczególnie, ponieważ niektóre gatunki powodują nie tylko groźne zatrucia pokarmowe, ale mogą być przyczyną powstawania chorób zakaźnych. O mikroorganizmach występujących w wodzie można dowiedzieć się więcej z artykułu: Jakie bakterie mogą bytować w wodzie z własnego ujęcia? Tego typu zanieczyszczenia można na szczęście z powodzeniem zwalczać za pomocą odpowiednio dobranej metody dezynfekcji.

Odpowiednie zabezpieczenie studni - pierwszy krok do sukcesu

Woda nie jest naturalnym źródłem bytowania bakterii. Najczęściej do własnych ujęć przedostają się z nieszczelnych systemów kanalizacyjnych. Sporym kłopotem są źle zabezpieczone szamba czy doły chłonne. Bakterie pochodzące z odchodów ludzkich i zwierzęcych przedostają się stamtąd w głąb ziemi, a w ostateczności także do pobieranej później wody.

Należy zdawać sobie sprawę z faktu, że właściciele własnych ujęć są narażeni na skażenie mikrobiologiczne wody praktycznie przez cały czas. Nawet w przypadku najlepszego zabezpieczenia systemów kanalizacyjnych, wszelkich zbiorników oraz samej studni, może okazać się, że w wodzie są obecne bakterie.

Problem stanowią jednak nie tylko bakterie bytujące w wodzie, ale także grzyby, wirusy, pierwotniaki.

Mimo to warto zadbać o stan samej studni. Powinna ona spełniać następujące wymagania:

Studnia musi posiadać szczelną na całej wysokości obudowę otworu studziennego. Najlepiej, aby była wykonana z betonu. Należy zwrócić szczególną uwagę na to, aby łączenia między kręgami były szczelne

Cembrowina studni musi być utrzymywana w czystości. Nie powinna zarastać mchem, porostami, nie może mieć plam zaciekowych

Studnia musi być odpowiednio zabezpieczona przed możliwością przenikania jakichkolwiek zanieczyszczeń z zewnątrz. Najlepiej, aby posiadała zewnętrzną szczelną obudowę, pokrywę lub właz 

Odpowietrzniki wykorzystywane do wentylacji studni powinny zostać odpowiednio zabezpieczone przed przedostawaniem się owadów

Minimalne wyniesienie zewnętrznej obudowy studni ponad grunt powinno wynosić 20 cm przy użytkowaniu pompy, natomiast przy innym sposobie czerpania wody około 75 - 100 cm.

Przynajmniej raz w roku należy przeprowadzić kompleksowe czynności związane z dokładną konserwacją i oczyszczaniem studni. Cembrowina powinna zostać dokładnie oczyszczona, ubytki i szpary zabetonowane, dno oczyszczone ze szlamu. Studnia powinna też zostać poddana dezynfekcji.

Dezynfekcja wody ze studni to konieczność

Dezynfekcja wody to inaczej dezaktywacja lub oczyszczanie wody z patogennych mikroorganizmów. Zadaniem tego procesu jest doprowadzenie wody wykorzystywanej w gospodarstwach domowych, między innymi w celach spożywczych, do stanu zgodnego z obowiązującymi w Polsce normami dotyczącymi jakości wody przeznaczonej do spożycia.

Podczas poprawnie przeprowadzonej dezynfekcji całkowitemu zniszczeniu ulegają formy wegetatywne mikroorganizmów, natomiast formy przetrwalnikowe powinny zostać poddane maksymalnej redukcji. Dodatkowym celem dezynfekcji jest zapobieganie wtórnemu rozwojowi drobnoustrojów wewnątrz instalacji.

Przy tym dezynfekcja powinna zostać przeprowadzona w taki sposób, aby była w pełni bezpieczna dla odbiorcy i nie oddziaływała negatywnie na materiał, z jakiego została wykonana instalacja.

Główne zalety dezynfekcji wody

Przede wszystkim odpowiednia dezynfekcja wody to sposób na bezpieczną wodę spożywczą dla całej rodziny. Zagrożenie związane z rozwojem mikroorganizmów w wodzie, studni, instalacji zostaje mocno ograniczone.

Zmniejszeniu powinny ulec także problemy związane z biofilmem pojawiającym się na ściankach studni i wewnątrz instalacji.

Kiedy szczególnie warto przeprowadzić dezynfekcję studni?

Studnię szczególnie warto odkazić w następujących przypadkach:

• Przed przekazaniem nowo wybudowanej studni do użytku
• Za każdym razem po wystąpieniu potrzeby naprawy, oczyszczaniu, szlamowaniu
• Po stwierdzeniu przypadkowego zanieczyszczenia studni
• Po powodziach lub jeśli doszło do zalania studni
• Kiedy studnia była nieużytkowana przez dłuższy okres
• Jeśli po spożyciu wody doszło do zatrucia pokarmowego lub wystąpiły inne niepokojące objawy

Chlorowanie - popularny sposób dezynfekcji wody

Chlorowanie to bardzo popularny sposób dezynfekcji wody nie tylko w przypadku właścicieli indywidualnych ujęć, ale również dużych zakładów wodociągowych oraz przemysłowych. Za zastosowaniem tej metody dezynfekcji wody przemawiają przede wszystkim niskie koszty.

Bakterie są unicestwiane za pomocą związków chloru bądź czystym chlorem w postaci gazowej. W procesie powstaje czynny związek odkażający wodę – podchloryny. Najczęściej stosowanym środkiem dezynfekującym jest podchloryn sodu – NaOCl. Dawka powinna zostać dobrana do jakości wody.

Podchloryn sodu

W trakcie dozowania do wody podchlorynu sodu, zachodzą reakcje, wynikiem których jest powstawanie jonu OCl-. To aktywny środek dezynfekujący i utleniający. Skuteczność działania jest uzależniona od odczynu pH wody. W tym przypadku im niższy odczyn pH, tym większa skuteczność.

Przy tym należy jednak brać pod uwagę, że im niższa jest wartość pH, tym bardziej zwiększają się właściwości korozyjne wody.

Ta metoda dezynfekcji doskonale radzi sobie z usuwaniem z wody bakterii z grupy coli, bakterii duru brzusznego, wirusów i grzybów.

Dezynfekcja dwutlenkiem chloru

Zastosowanie dwutlenku chloru powoduje zakłócenie transportu składników odżywczych przez ściany komórkowe mikroorganizmów. To doprowadza do śmierci komórek. Dwutlenek chloru działa już przy zastosowaniu znacznie niższych stężeń niż chlor czy ozon, dzięki czemu jego korozyjne oddziaływanie na instalacje jest znacznie mniejsze niż w przypadku wyżej wymienionych.

Na korzyść zastosowania dwutlenku chloru działa też fakt, że sam czas dezynfekcji jest znacznie krótszy, przy nawet lepszych efektach redukcji zarodników, bakterii, wirusów.

Dezynfekcja studni za pomocą środków chemicznych

Do odkażania studni można zastosować:

• Podchloryn sodu
• Inne środki przeznaczone do dezynfekcji wody w formie tabletek lub koncentratu

Środki należy dozować zgodnie ze wskazaniami producenta.

Odkażanie studni kopanej

W celu odkażenia studni kopanej należy:

Najpierw warto zmierzyć ilość wody w studni. Powinniśmy zmierzyć średnicę kręgów oraz głębokość wody w studni. W tym celu najlepiej wykorzystać długą tyczkę lub ciężarek zawieszony na sznurku

Wybrać ze studni wodę do tego stopnia, aby umożliwić wejście do jej wnętrza

Wybrać wszystkie duże zanieczyszczenia, przedmioty, które znalazły się wewnątrz studni oraz muł

Dokładnie wyszorować cembrowinę oraz wszelkie komponenty służące czerpaniu wody. Do szorowania najlepiej użyć twardej szczotki i rozcieńczonego roztworu środka dezynfekującego

Jeśli powstały szczeliny, należy uszczelnić je cementem

Dno studni wysypać drobnym, dobrze przemytym żwirem bądź grubym piaskiem

Poczekać aż woda wypełni studnię do stałego poziomu

Przygotować środek dezynfekujący, odmierzyć odpowiednią ilość i przygotować roztwór

Przygotowany roztwór ze środkiem dezynfekującym wlać do wnętrza studni, wymieszać i pozostawić na około 12 do 24 godzin

Po upływie tego czasu wyczerpać ze studni wodę lub wypompowywać do momentu zaniku zapachu chloru

Odkażanie studni wierconych i abisyńskich

Dezynfekcję studni wierconej wykonuje się sporadycznie, raczej w wyjątkowych sytuacjach. Wymieszanie roztworu dezynfekującego może powodować spore trudności. Środek odkażający musi zostać wprowadzony za pomocą specjalnej pompy. Zazwyczaj jeśli jest potrzebne oczyszczanie studni tego typu, dokonuje się go za pomocą przepłukiwania poprzez długotrwałe pompowanie.

W przypadku odkażania wewnętrznej części pompy abisyńskiej należy przygotować roztwór dezynfekujący, a następnie (po zdjęciu kolumienki studni) wlać go do rury, nałożyć kolumienkę i pompować wodę aż do zaniku charakterystycznego zapachu chloru.

Nie zapomnij!

Po każdym czyszczeniu i odkażaniu studni woda nie powinna być od razu wykorzystywana do celów spożywczych. Zanim zacznie być użytkowana, należy oddać próbkę do badania w laboratorium. Dzięki analizie wody uzyskamy potwierdzenie, ze woda jest bezpieczna i na pewno nadaje się zarówno do celów spożywczych, jak i do wykorzystania na potrzeby gospodarstwa domowego.

Dezynfekcja za pomocą lampy bakteriobójczej

Oprócz metod chemicznych, do dezynfekcji wody z własnego ujęcia coraz częściej wykorzystywane są także metody fizyczne, w tym najpopularniejsza, czyli promieniowanie ultrafioletowe.

W swoim działaniu wykorzystują je coraz popularniejsze lampy bakteriobójcze. Ten sposób dezynfekcji wody polega na jej miejscowym naświetlaniu za pomocą promieni ultrafioletowych o odpowiedniej długości fal. Podczas naświetlania wody, promienie UV oddziałują na struktury DNA i RNA mikroorganizmów. Na skutek takiego działania dochodzi do zahamowania funkcji metabolicznych i rozmnażania się drobnoustrojów.

O działaniu lamp bakteriobójczych, ich wadach i zaletach można dowiedzieć się więcej z artykułu: Lampy UV do wody - jak dokładnie działają?

Warto wspomnieć, że ta metoda dezynfekcji jest wykorzystywana coraz chętniej w gospodarstwach domowych nie tylko w obliczu wystąpienia skażenia mikrobiologicznego, ale również w celu ochrony przed pojawieniem się takiego zagrożenia.