Tester odczynu pH wody - kiedy jest potrzebny? Jak go używać?

Mierniki odczynu pH to jeden ze sposobów na samodzielne skontrolowanie parametrów wody we własnym domu. Kiedy się przydaje? Jaki miernik odczynu pH najlepiej jest wybrać? Jakie są metody pomiaru odczynu pH i która z nich jest najdokładniejsza?

Z wcześniejszych artykułów: Miernik TDS - do czego służy? W jaki sposób działa?, Czy da się zbadać jakość wody jednym testem? Czy istnieje tester jakości wody?, Jak zbadać twardość wody w domu? mogliśmy się dowiedzieć, że na rynku nie dostaniemy jednego testera na kompleksowe sprawdzenie parametrów wody. Za to najskuteczniejszym sposobem jest przeprowadzenie kompleksowej, profesjonalnej analizy wody, która pozwoli na dokładną ocenę stanu wody oraz dobór najlepszych metod jej uzdatniania. Więcej informacji na temat analizy wody znajdziecie w poniższym filmiku od polskiej marki Ecoperla oraz w artykule: Czy warto zlecić analizę wody? Po co jest potrzebna?

W ofertach dostępne są rozwiązania do samodzielnego pomiaru wybranych parametrów. Niektóre pozwalają na dość dokładne określenie, inne pokazują jedynie wartości poglądowe, które niekiedy bywają wystarczające. Wśród proponowanych testerów oraz mierników można znaleźć także ten przeznaczony do pomiaru odczynu pH wody.

Czym jest odczyn pH wody?

Odczyn pH to parametr pozwalający określić odczyn roztworu na podstawie zawartości jonów wodorowych. Najprościej tłumacząc, można powiedzieć, że w wodzie znajdują się pojedyncze jony, które nie chcą się związać. Pierwszy to H (jon wodorowy), drugi rodzaj to OH (jon wodorotlenkowy). Obie grupy różnią się od siebie pod względem ilości – czasem przeważa jedna, czasem druga. Od ilości konkretnej grupy jonów zależy odczyn pH wody. Jeśli więcej w roztworze jest wodorów, mamy do czynienia z odczynem kwaśnym. Przeważająca ilość wodorotlenków daje odczyn zasadowy.
Odczyn pH jest najczęściej ilustrowany za pomocą skali od zera do 14, gdzie zero oznacza najniższe, kwaśne pH, a 14 najwyższe – zasadowe. Obrazując to, można napisać, że różnica jest taka, jak między kwasem żołądkowym, a płynem do udrażniania rur. W przypadku wody neutralne pH wynosi 7 i zazwyczaj pilnuje się, aby odczyn wody użytkowej wynosił jak najbliżej tej wartości.

Po co mierzyć odczyn pH wody?

Odczyn pH jest parametrem, który można sprawdzić na wiele sposobów. Dobór najlepszego jest zależny od indywidualnych potrzeb, przeznaczenia. Na tej bazie można zdecydować, czy wynik musi być naprawdę dokładny, czy wystarczą tylko poglądowe dane. Testery pH są bardzo przydatne dla akwarystów. Mają swoje zastosowanie na co dzień zarówno w przypadku akwarystyki morskiej, jak i słodkowodnej. Odczyn pH ma ogromny wpływ nie tylko na zamieszkujące akwarium zwierzęta, ale też same rośliny. Nieodpowiednia wartość może doprowadzić nawet do rozpuszczenia się niektórych gatunków roślin.

Oprócz tego miernik pH przyda się także w laboratorium, niektórych zakładach przemysłowych, na pływalniach oraz w strefach wellness i SPA. Oprócz tego są wykorzystywane w testach aplikacji wodnych, a nawet w pomiarach właściwości wody kotłowej czy ścieków. Poza tym odczyt odczynu pH odgrywa bardzo ważną rolę w doborze odpowiednich metod uzdatniania wody.

Zbadanie wartości pH wody jest też pomocne przy „projektowaniu” napojów zimnych i gorących. Właściwości wody mają ogromny wpływ na walory kaw i herbat. Zmieniają ich smak, aromat, a nawet strukturę. Więcej na ten temat można przeczytać w artykule: Idealna kawa? Jakość wody ma znaczenie! Jakiej wody używać do parzenia kawy?, Idealna herbata? Jakość wody ma znaczenie! Jakiej wody używać do parzenia herbaty?

Jeśli chodzi o branże przemysłowe, pH-metry stosuje się w analizie wody w: rolnictwie, farmacji, okulistyce, gabinetach kosmetycznych.

W jaki sposób mierzyć odczyn pH wody?

Odczyn pH wody można zmierzyć na kilka sposobów. Nazw takich urządzeń również jest kilka. Można na nie mówić: testery pH wody, mierniki pH wody, pH-metry lub kwasomierze. Pomiaru odczynu pH dokonuje się za pośrednictwem: pasków wskaźnikowych, analizy miareczkowej lub metody potencjometrycznej.

Tester pH wody - jaka cena?

Jeśli potrzebne są tylko poglądowe wyniki, zdecydowanie można wybrać tańsze mierniki pH. Jeśli potrzebne są szczegółowe pomiary, wykonywane często, najlepiej wybrać droższy, ale dokładniejszy sprzęt. Należy też odpowiedzieć sobie na pytanie o dostępne miejsce na przechowywanie oraz czy badania mają być przeprowadzane stacjonarnie, czy lepiej sprawdzi się przenośny sprzęt. W domowych zastosowaniach bardzo dobrze sprawdza się miernik pH wykorzystujący metodę potencjometryczną. Dobry sprzęt do mierzenia pH można dostać już za około 50-70 złotych. Profesjonalne urządzenie, z dobrymi parametrami będzie kosztowało około 500-1000 złotych. Kropelkowy miernik pH kosztuje około 20 złotych. Cena pasków do odmierzania pH zaczyna się od 5 złotych za około 100 sztuk w górę.

Elektryczny miernik pH

To bardzo wygodne w użyciu urządzenia, w których wynik wyświetlany jest na elektronicznym wyświetlaczu. Mierniki pH tego typu pracują w roztworach o dużym przekroju temperatur. Najczęściej jest to od 0 do 50 stopni Celsjusza. Do tego wybór urządzeń jest spory. Spotkamy się z modelami, które umożliwiają pomiar temperatury. To dość ważna funkcja, ponieważ temperatura roztworu ma spory wpływ na wartość odczynu pH. Najdroższe i najdokładniejsze pH-metry obliczają pH właśnie na podstawie wykrytej temperatury roztworu. Tanie modele są nastawione na średnią temperaturę 25 stopni, przez co otrzymane wyniki mogą nieco odbiegać od rzeczywistości. Przy wyborze elektronicznego miernika pH warto zwrócić uwagę na funkcję ATC. Dobrze, aby urządzenie ją miało. W zestawie powinny znajdować się także bufory i śrubokręt służący kalibracji pH-metru.

A w jaki sposób zmierzyć odczyn pH takim urządzeniem? Najpierw należy zdjąć zatyczkę elektrody miernika. Następnie zanurzyć ją w wodzie destylowanej. W kolejnym kroku wytrzeć elektrodę w papierowy ręcznik. Potem włączamy pH-metr i kalibrujemy go. Przechodzimy do badania. Elektrodę umieszczamy w badanym roztworze, delikatnie mieszamy. Czekamy aż odczyt będzie stabilny. Po dokonaniu odczytu wyłączamy miernik. Elektrodę przemywamy w destylowanej wodzie, w celu jej oczyszczenia. Pomiar pH tą metodą trwa zazwyczaj kilka sekund – jest najszybszy z przedstawionych.

Paski wskaźnikowe odczynu pH

Paski wskaźnikowe to prosty i bardzo wdzięczny sposób sprawdzania odczynu pH roztworów. Jeden pasek to jeden pomiar. Dokładność jest mniej więcej taka sama jak w przypadku mierników kropelkowych, czyli około 0,5 pH. Papierek zanurza się w wodzie, a powstałą barwę porównuje z dołączoną skalą. Przy roztworze o odczynie kwaśnym barwa najprawdopodobniej będzie czerwona, pomarańczowa, żółta. Jeśli odczyn jest zasadowy, kolory będą przechodziły bardziej w zielone, niebieskie. Papierki wskaźnikowe do pomiaru odczynu pH wody nie zawsze są wystarczające. Dają wynik bardzo orientacyjny.

Papierki wskaźnikowe to cienka bibuła z naniesionymi wskaźnikami. Po zanurzeniu w roztworze niemal natychmiast uzyskuje wcześniej wspomniane kolory. Najczęściej wykorzystuje się takie wskaźniki jak: lakmus, oranż metylowy, czerwień metylowa, zieleń krezolowa.

Kropelkowy miernik odczynu pH

Kropelkowe mierniki odczynu pH działają w bardzo podobny sposób co kropelkowe testery twardości wody. Do pobranej próbki roztworu dodaje się pojedyncze krople miernika zawierającego substancje wchodzące w reakcję z roztworem. Dzięki znajomości stężenia dodanej substancji oraz objętości roztworu można odczytać ilość kwasu i oszacować wartość pH. Jedno opakowanie wystarcza najczęściej na przeprowadzenie około 500 testów. Dokładność kropelkowych testów jest szacowana na około 0,5 pH.