Bakteriologiczna analiza wody - dlaczego to badanie wody jest tak ważne?

Bakterie stanowią jedno z największych zagrożeń w przypadku wody przeznaczonej na cele spożywcze. Stwierdzenie ich występowania w wodzie pitnej jest jednoznaczne z zakazem jej spożywania. To realne zagrożenie dla ludzkiego zdrowia. W jaki sposób wykrywa się bakterie w wodzie? Czy mogą wystąpić zarówno w przypadku wody wodociągowej, jak i wody z własnego ujęcia?

Bakterie w wodzie - skąd się biorą?

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi jasno podaje, że woda jest bezpieczna dla zdrowia, jeżeli nie zawiera w swoim składzie żadnych chorobotwórczych mikroorganizmów, pasożytów czy substancji chemicznych, które mogłyby zagrażać zdrowiu.

Prawie zawsze mamy do czynienia z występowaniem mikroorganizmów w wodach naturalnych. Mogą się w nich znajdować w mniejszych lub większych ilościach. Ich rozwojowi sprzyja obecność związków organicznych pochodzenia naturalnego. Drobnoustroje rozkładają związki organiczne. W tym procesie mogą wydzielać na zewnątrz komórki metabolity, wykazujące sporą toksyczność dla ludzi i zwierząt.

Najczęstszą przyczyną zanieczyszczeń mikrobiologiznych wód, tworzących źródło zasilania sieci wodociągowych i własnych ujęć, stanowią wydzieliny ludzkie lub zwierzęce. Duże niebezpieczeństwo stanowi zanieczyszczenie wód ściekami. W przeszłości to bakteriologiczne zanieczyszczenia wód najczęściej prowadziły do śmierci, powodując: czerwonkę, dur brzuszny, cholerę. Problemy tego rodzaju zazwyczaj dotyczą wód powierzchniowych. W przypadku wód podziemnych ogólnie można przyjąć zasadę, że im większa głębokość, tym mniejsze prawdopodobieństwo zanieczyszczenia wody drobnoustrojami. Najwięcej bakterii znajduje się w glebie, wodach glebowych i płytko występujących wodach gruntowych.

Woda może zostać zanieczyszczona bakteriologicznie w następujący sposób:

• Nielegalne, niekontrolowane zrzuty ścieków
• Spływy powierzchniowe z terenów zlewni
• Nieszczelność szamba i przesiąkanie odchodów do gleby, wód podziemnych i gruntowych
• Fekalia przedostające się do studni i ujęć
• Słabo rozwinięta lub uszkodzona, lub stara sieć wodociągowa
• Klęski żywiołowe
• Następstwo ataku terrorystycznego w postaci skażenia
• Wylewanie gnojowicy oraz odchodów na pola uprawne

Co się stanie, jeśli wypijemy wodę z bakteriami?

W przeciwieństwie do zanieczyszczeń chemicznych wód, zanieczyszczenia mikrobiologiczne stanowią bezpośrednie zagrożenie. Spożycie wody skażonej mikrobiologicznie może skutkować zachorowaniem, a w skrajnych przypadkach nawet utratą życia. Najbardziej narażone grupy społeczne to: małe dzieci, osoby starsze, schorowane oraz o obniżonej odporności. O rodzajach bakterii występujących w wodzie pisaliśmy już w artykule: Jakie bakterie mogą bytować w wodzie z własnego ujęcia? Tam również szczegółowe informacje o tym, co mogą spowodować poszczególne rodzaje bakterii występujących w wodzie.

Bakterie w wodzie ze studni

Problem występowania bakterii w wodzie jest szczególnie realny i niebezpieczny w przypadku pobierania wody z własnych ujęć. Za jakość użytkowanej wody odpowiada sam właściciel. Na jego barkach spoczywa obowiązek zadbania o to, by była jak najlepszej jakości, także przez sprawdzenie parametrów i upewnienie się, co do jej stanu.

Nadal wiele gospodarstw domowych, których głównym źródłem wody jest studnia, nie zdaje sobie sprawy z potrzeby regularnego sprawdzania wody pod kątem skażenia mikrobiologicznego. Bagatelizują sprawę, czego konsekwencją są w najlepszym wypadku zatrucia pokarmowe. Ta grupa szczególnie powinna zwrócić uwagę na problem występowania bakterii w wodzie i stosować odpowiednią profilaktykę. Mikroorganizmy mogą wystąpić w każdej chwili.

Bakterie w wodzie wodociągowej

Woda pochodząca z sieci wodociągowej nie powinna zawierać w sobie żadnych mikroorganizmów. Za jej jakość odpowiadają zakłady i musi być w pełni zdatna do spożycia, a przy tym także bezpieczna. Woda dostarczana odbiorcom nie może zawierać ani bakterii, ani przekroczeń związanych z substancjami chemicznymi znajdującymi się w wodzie. Ponadto woda płynąca w instalacjach wodociągowych musi być zabezpieczona przed wtórnym skażeniem. W tym celu wykorzystywany jest chlor, o którym więcej w artykule: Chlor w wodzie z kranu - czy to powód do niepokoju?

Mimo podjęcia wszelkich zabezpieczeń, zdarzają się przypadki, w których jednak dochodzi do skażenia. Są sporadyczne, a lokalne zakłady natychmiast informują o awarii mieszkańców. Jeśli jednak dodatkowo chcemy zabezpieczyć się przed mikroorganizmami w wodzie na własną rękę, możemy zaopatrzyć się w system odwróconej osmozy. Więcej o nich w artykule: Odwrócona osmoza jako proces - skąd się wzięła? Na czym polega?

Bakteriologiczna analiza wody

Zlecenie analizy wody jest niezwykle ważne. Ma to ogromne znaczenie zwłaszcza w przypadku właścicieli prywatnych ujęć. Wszelkie argumenty przemawiające za tym rozwiązaniem oraz miejsca, w których można zlecić analizę wody znajdziecie w tym tekście: Czy warto zlecić analizę wody? Po co jest potrzebna?

Powodem przeprowadzania bakteriologicznej analizy wody jest przede wszystkim sprawdzenie, czy nie są w niej obecne mikroorganizmy, których nawet niewielka ilość mogłaby spowodować zatrucie. W trakcie bakteriologicznej analizy wody przeprowadzający badanie zwraca szczególną uwagę na to, ile bakterii znajduje się w jednym milimetrze wody. Próbka jest sprawdzana zarówno pod kątem bakterii mezofilnych, jak też psychrofilnych.

Badania wykonywane pod kątem występowania bakterii chorobotwórczych są kosztowne, a w dodatku pochłaniają bardzo dużo czasu. Z tego właśnie względu wodę przekazaną do badania analizuje się pod kątem bakterii wskaźnikowych. Chodzi tu o bakterie, które naturalnie występują w jelicie człowieka oraz zwierząt. Między innymi chodzi tu o bakterie z grupy coli. Jeśli ich obecność zostanie stwierdzona, najprawdopodobniej woda jest zanieczyszczona fekaliami.

Analiza wody jest przeprowadzana w nieco inny sposób ze względu na rodzaj wody. Niezależnie od tego są jednak ustanowione pewne standardy podczas badań dotyczące sprawdzanych wskaźników. Każda analiza bakteriologiczna wiąże się z badaniem:

• ogólnej liczby mikroorganizmów w 22° C i 36° C
• liczby bakterii z grupy Coli, typ fekalny oraz Escherichia
• liczby Enterokoków kałowych
• liczby Clostridium perfringens (powierzchniowe lub mieszane)
• Pseudomonas aeruginosa (butelkowana, cysterny, lub gdy zachodzi podejrzenie dla wody pitnej)
• Legionella (tylko dla wody ciepłej)

Pobieranie próbki do analizy bakteriologicznej

Pobór próbki do analizy bakteriologicznej jest znacznie bardziej skomplikowany niż w przypadku analizy fizykochemicznej (Fizykochemiczna analiza wody - po co jest potrzebna?). Najlepiej wybrać takie laboratorium, które samo wysyła wykwalifikowanego pracownika w celu właściwego poboru próbki do badania. Jeśli jednak jest to niemożliwe, warto zapoznać się ze szczegółowymi instrukcjami: Pobór próbki do analizy wody - praktyczne informacje

Jak się bada wodę pod kątem obecności bakterii

Ogólna liczba mikroorganizmów jest oznaczana metodą posiewu na agarze odżywczym. Odpowiednio przygotowana próbka wody jest nanoszona na płytki Petriego, a następnie zalewana agarem odżywczym. Po oporządzeniu próbek umieszcza się je w inkubatorze na odpowiednio 48 godzin i 72 godziny.

Sposoby na zapobieganie występowaniu bakterii w wodzie

Najlepszym sposobem na unieszkodliwianie bakterii i ochronę przed nimi stanowi dezynfekcja. Drobnoustroje można pokonać metodami fizycznymi oraz chemicznymi. Do pierwszego typu można zaliczyć: promieniowanie ultrafioletowe, ultradźwięki, promieniowanie jonizujące. Wśród metod chemicznych najczęściej stosowane jest ozonowanie oraz chlorowanie. Szczegółowe informacje na ten temat w artykule: Dezynfekcja wody ze studni - kiedy jest potrzebna? Jak wykonać?

Urządzeniem dezynfekującym wodę, które w tej chwili cieszy się dość sporym powodzeniem jest lampa bakteriobójcza. Stosuje się ją w gospodarstwach domowych zarówno w przypadku wykrycia mikroorganizmów w wodzie, jak też w celach prewencyjnych. To fizyczna metoda dezynfekcji wody, która w swoim działaniu wykorzystuje promieniowanie ultrafioletowe o odpowiedniej długości fal. Więcej o jej działaniu i zaletach przeczytacie w artykule: Lampy UV do wody - jak dokładnie działają? Są doceniane nie tylko ze względu na skuteczność, ale również działanie w pełni bezpieczne dla środowiska. Ponadto nie mają wpływu na skład chemiczny wody. W naszym sklepie internetowym znajdziesz lampy bakteriobójcze najlepszych producentów: Viqua, Cintropur, TMA.

Nie tylko bakterie stanowią zagrożenie w wodzie

W przypadku wody ze studni, problemem są nie tylko bakterie, ale też przekroczenia związane z substancjami chemicznymi. W wodzie może wystąpić zbyt wysokie stężenie żelaza (Czy zażelaziona woda to realne zagrożenie?), manganu (Mangan w wodzie - czy jest szkodliwy? Jak go usuwać?), azotany (Azotany w wodzie pitnej zagrożeniem dla zdrowia) lub jon amonowy (Jon amonowy w wodzie - czy jest się czego obawiać?). Na szczęście ze wszystkim można sobie poradzić, stosując odpowiednią stację uzdatniania wody. Zapraszamy do kontaktu! Z chęcią pomożemy w doborze odpowiedniego rozwiązania.