Bakteria Legionella w wodzie. Jak ją usuwać?

Kiedy podczas spotkania weteranów Legionu Amerykańskiego w Filadelfii kilkadziesiąt osób zachorowało na nietypowe zapalenie płuc nie było jeszcze wiadomo, co się za tym kryje. Był to rok 1976 i właśnie wtedy świat dowiedział się o bakteriach Legionella pneumophila. Okazało się potem, że te groźne drobnoustroje występują całkiem licznie w naszym najbliższym otoczeniu. Można je bowiem znaleźć zarówno w glebie, jak i w wodach śródlądowych oraz morskich. Jak dużym zagrożeniem dla człowieka jest bakteria Legionella? Czy trzeba się jej obawiać czerpiąc wodę z wodociągu, lub ze studni?

Co warto wiedzieć o pałeczkach bakterii Legionella? 

Pałeczki Legionella wywołują tak zwaną chorobę legionistów (legioneloza lub legionelloza). To bardzo poważna choroba płuc, która przypada na 3 do 8 proc. wszystkich zachorowań wywołanych przez te groźne bakterie. Towarzyszy jej suchy kaszel, a także gorączka powyżej 40 st. C. Przy ostrym przebiegu zachorowania może dojść do zaburzenia świadomości, a pierwsze objawy pojawiają się po około 2-10 dniach od kontaktu z bakterią. Niepokojący jest natomiast fakt, że od 15 do 20 proc. takich zachorowań kończy się śmiercią. Grupą najbardziej narażoną na legionellozę są mężczyźni w wieku 40-69 lat i kobiety pomiędzy 50 a 69 rokiem życia. Odmiana pozapłucna nazywa się gorączką Pontiac i jak dotąd nie zanotowano związanych z nią zgonów. Objawy zapalenia płuc w tym przypadku nie występują, a wyleczenie następuje samoistnie, zazwyczaj po 3-5 dniach. 

Jak dochodzi do zakażenia bakterią Legionella? 

Nie można zarazić się chorobą legionistów czy gorączką Pontiac poprzez picie skażonej wody. Legionella pneumophila nie przenosi się też z człowieka na człowieka. Do zakażenia tą bakterią dochodzi zazwyczaj podczas wdychania aerozolu wody i powietrza, na przykład w trakcie prysznica. Obecne w wodzie patogeny dostają się do organizmu bezpośrednio poprzez drogi oddechowe. Tym samym, źródłem zakażenia mogą być między innymi:

• Instalacje ciepłej wody
• Nawilżacze powietrza
• Sitka prysznicowe i kurki czerpalne 
• Wieże chłodnicze i systemy klimatyzacyjne 
• Myjnie samochodowe
• Baseny i jacuzzi
• Ogrodowe fontanny i spryskiwacze
• Urządzenia do wspomagania oddychania, dializatory

Bakteria Legionella występuje w około 12-70% systemach dystrybucji wody. Optymalna temperatura dla jej rozwoju wynosi 38 °C (ale kolonizacji bakterii sprzyja znacznie większy zakres temperatury wynoszący około 25-45 °C), niskie stężenie dezynfektantów, stojąca woda i obecność biofilmu. W optymalnych warunkach namnażanie bakterii Legionella trwa od 2 do 6 dni. Szybkość wzrostu, oprócz odpowiedniej temperatury, przyspiesza dodatkowo podłoże bogate w żelazo i mangan, a także wysoka wilgotność i dostępność dwutlenku węgla.

Aktualnie obowiązujące przepisy przewidują temperaturę ciepłej wody użytkowej 55-60°C. W temperaturze 55°C bakterie Legionella żyją około 20 min, a w temperaturze 60°C już tylko 2 minuty. Kiedy woda osiąga temperaturę 70°C, pałeczki Legionella giną. Warto również pamiętać, że poniżej temperatury 20 °C stopień rozmnażania tego patogenu dość mocno spada, ale bakteria może przetrwać w stanie uśpienia w jeszcze niższych temperaturach do czasu, aż pojawią się optymalne warunki rozwoju. 

Jak wykryć bakterie Legionella w wodzie?

Jeśli masz podejrzenia, że w twojej wodzie mogą znajdować się bakterie Legionella, konieczna jest profesjonalna analiza wody. Próbkę wody należy pobrać zgodnie z instrukcjami akredytowanego laboratorium, które przeprowadza badanie. Wskazana jest w tym przypadku szczególna ostrożność oraz zachowanie odpowiedniego reżimu sanitarnego. Niektóre placówki wysyłają do tego zadania swojego pracownika. Rozszerzenie tematu znajdziesz w poprzednim artykule: Bakteriologiczna analiza wody - dlaczego to badanie jest tak ważne? Przeczytaj także jakie bakterie mogą bytować w wodzie z własnego ujęcia i dowiedz się, co musisz zrobić, gdy wykryjesz znacznie groźniejsze bakterie E.Coli w wodzie.

Jak uzdatniać wodę, żeby nie bać się bakterii Legionella?

Zakażenia bakterią Legionella można uniknąć stosując skuteczną profilaktykę, co w praktyce oznacza utrzymywanie odpowiednich norm mikrobiologicznych w instalacji wodnej.  Jedną z najskuteczniejszych i najbezpieczniejszych metod jest instalacja generatora dwutlenku chloru. Urządzenie tego typu gwarantuje natychmiastową dezynfekcję wody, zarówno pitnej, jak i ciepłej użytkowej. Obecnie można jednak mówić o wielu innych sposobach na usuwanie mikroorganizmów. Szczególną popularnością cieszy się chlorowanie, ozonowanie oraz dezynfekcja przy pomocy promieniowania ultrafioletowego.

Dezynfekcja wody promieniowaniem ultrafioletowym - niezawodna ochrona przed bakteriami Legionella

Najtańszym sposobem dezynfekcji instalacji wodnej jest chlorowanie. Można w ten sposób wyeliminować mikroorganizmy z całej instalacji. W niektórych przypadkach taka metoda może się jednak okazać niewystarczająca, szczególnie wtedy, gdy problemem jest stały dopływ zanieczyszczonej wody. W takiej sytuacji, oprócz okresowego chlorowania, warto stosować lampy bakteriobójcze wykorzystujące w działaniu promieniowanie ultrafioletowe. Lampa UV działa bez przerwy, a przepływająca przez nią woda jest naświetlana przez żarnik. 

Lampy UV to skuteczna dezynfekcja wody bez stosowania żadnych preparatów chemicznych, skrupulatnego dozowania, czy pilnowania ustawień. Decydując się na taką metodę, masz też pewność, że zmianie nie ulegną właściwości organoleptyczne wody. W wielu przypadkach poprawi się również jej klarowność. Z drugiej strony, lampy bakteriobójcze to stosunkowo delikatne urządzenia, które wymagają określonych warunków pracy. Jeśli woda zawiera np. piasek, muł, rdzę, żwir, spada wydajność urządzenia i może dojść do awarii. Zanieczyszczenia mechaniczne prowadzą bowiem często do zapychania komponentów lampy UV, a oprócz tego stanowią idealną osłonę dla mikroorganizmów przed działaniem promieniowania ultrafioletowego. Z tego względu, przed lampą sterylizującą, jako niezbędne minimum, należy zamontować narurowy filtr mechaniczny. Przeczytaj także: W jakiej kolejności montować filtry w domu?

Prawidłowa praca lampy UV może być zakłócona poprzez zbyt duże stężenie żelaza w wodzie i wysoki stopień twardości wody. Winę za to ponoszą tworzące się osady, które odkładają się warstwami na promienniku, zaburzając tym samym jego działanie. Maksymalna wartość stopnia twardości wody powinna wynosić 120 mg CaCO3/l, natomiast stężenie żelaza nie może przekroczyć 0,3 mg Fe/l. Po więcej informacji na ten temat, sięgnij do artykułu: Lampy UV do wody - jak dokładnie działają? Przed podjęciem decyzji o zakupie lampy UV warto zatem zlecić również analizę fizykochemiczną wody. Może się bowiem okazać, że standardowy zestaw zbudowany z lampy bakteriobójczej i filtra mechanicznego należy uzupełnić centralnym zmiękczaczem wody lub odżelaziaczem wody. O tym, jak usuwać bakterie z wody w studni, możesz dodatkowo posłuchać w zamieszczonym poniżej materiale filmowym.

Bakteria Legionella w wodzie – działaj zdecydowanie!

Obecność bakterii w wodzie to problem, który należy wyeliminować jak najszybciej. Potencjalne zagrożenie dla zdrowia Twojej rodziny, które niesie ze sobą zakażenie pałeczkami Legionella, jest bowiem zbyt wysokie. Jeśli szukasz sposobów na czystą i zdrową wodę pozbawioną zanieczyszczeń, szczególnie tych mikrobiologicznych, postaw na sprawdzone rozwiązania od renomowanych producentów. Gdy nie wiesz, jaka metoda sprawdzi się najlepiej, skontaktuj się z nami. Wspólnie znajdziemy optymalne rozwiązanie, dzięki któremu z kranu popłynie czysta, zdrowa i smaczna woda.